دین یعنی برنامه زندگی و از آنجا که دین اسلام به عنوان یک دین کامل راه و روش صحیح زندگی را به بشر ارائه می کند، باید در تمام زوایای معیشتی اعم از روحی، جسمی، فردی، اجتماعی و غیره حرفی برای گفتن داشته باشد. یکی از زوایای زندگی بشر از حیث اجتماعی، بعد سیاسی و حکومتی است و اگر در این زاویه نتواند راه صحیح ارائه کند، نمی توان آن را یک دین جامع و کامل شمرد.

مسأله ولایت در رأس امور سیاسی است و حال آنکه قرآن این امر را مهمترین عنصر دیانت می داند؛ تا آنجا که خدای متعال در قرآن خطاب به پیامبر اکرم فرموده: اگر این موضوع را تبلیغ نکنی رسالتت را انجام نداده ای^۱ و نیز در آیه ای دیگر ابلاغ امر امامت به مردم از جانب رسول اکرم را موجب کامل شدن دین معرفی می کند^۲ و نیز ائمه علیهم السلام هم آن را شرط قبولی دیگر اعمال می دانند^۳.

تشکیل حکومت توسط نبی اکرم پس از ورود به شهر مدینه، حجت بارز ما برای توأم بودن دین با سیاست است و نیز بسیاری از آیات آیات سیاسی است و در رابطه با امور سیاسی نازل شده است^۴ و همچنین از ائمه اطهار علیهم السلام هم احادیث زیادی به دست ما رسیده است^۵.

اما نکته مهم این است که سیاست دین حُقه و نیرنگ نیست؛ بلکه تقوا و عدالت است. امیر المؤمنین در ضمن اینکه سیاستمداری را شرط عاقل بودن حاکم یک جامعه می داند، از سیاست حقه و نیرنگ عمر و عاص پرهیز می کند و می فرماید:« سیاسَت الدّینِ بحُسن الورع و الیقین»۶. یعنی: سیاست دین به نیکوئی پرهیزگاری و یقین است. آری! دین و سیاست از هم جدا نیست. اما سیاستی که به معنی تدبیر در امور باشد؛ نه به معنی سوء استفاده و حقه بازی.

موضوع جدائی دین از سیاست از آن موقع مطرح شد که پادشاهان ایران، مسأله ولایت جامعه دینی که از جانب خداوند متعال هست را مزاحم سلطنت خویش می دیدند و حال آنکه ولایت حق اولیاء دین است و به دست آنها غصب شده است. همانطور که حق ولایت امیر المؤمنین علیه السلام غصب شد. اما این پادشاهان برای اینکه سلطنت خود را توجیه کنند و راه را برای مطالبه این حق غصب شده ببندند، سعی داشتند که دین را محدود در مساجد و محیطهای بسته کنند تا عدم مشروعیت حکمرانی آنها رسوا نگردد و از اینرو شعار جدائی دین از سیاست سر دادند.

برای مطالعه توضیحات لازم و بیشتر می توانید به مقاله عوام و خواص در قسمت مقالات علمی مراجعه کنید.